Ta bằng lòng giống như con rùa kia kéo lê cái đuôi trong bùn. Từ chối làm quan, bằng lòng sống những ngày tháng tự do tự tại, đấy là tác phong thoát ly xã hội, Trang Tử chính là một trong những người đi đầu về thoát ly xã hội.
Một lần, khi Trang Tử đang ngồi câu cá ven sông Bộc, có hai vị sứ giả do Sở Vương phái đến. Họ nói với Trang Tử: ”Đại vương chúng ta muốn giao quốc sự cho tiên sinh, chẳng hay tiên sinh có đồng ý xuống núi không?”. Trang Tử nghe xong, chẳng chút để ý đến vẫn tiếp tục cầm câu cá, rồi đáp:
”Ta nghe nói Sở Vương có một con rùa thần, chết đã ba nghìn năm rồi, Sở Vương dùng vải gói ghém con rùa lại, đặt vào chiếc hộp rồi cất giữ trên miếu đường. Ngươi nghĩ xem, con rùa đen ấy hy vọng sau khi chết sẽ được người nào đó đem hài cốt của nó cẩn thận lưu giữ lại, hay thà là thong dong tự tại sống trong bùn?”.
“Nó nhất định chấp nhận sống thong dong trong bùn”, hai vị sứ giả nước Sở thật thà đáp lại. ”Đúng vậy! Các ngươi có thể về đi. Ta cũng thà làm một con rùa sống thong dong trong bùn thôi”.
Also Read: Nghĩa Quân mặc áo cho gậy gỗ
Trang Tử không muốn làm lệnh doãn của nước Sở như vậy, là chủ trương của Đạo gia, nhưng thái độ thoát ly xã hội, cuộc sống, chấp nhận làm dân không muốn làm quan lại là nhập thế, không phải là xuất thế của Phật gia.
Trang Tử cho rằng, sinh mệnh không thể lấy cái cao quý cả cuộc sống trần tục để thay thế, vì những cái tôn quý của thế tục như chức vị, quyền lực mà đánh mất cuộc sống, đều là những người mê muội không tỉnh táo. Vả lại, con người có thể “thích tính” mới xem là sống thực sự.
Một con chim hạc kêu trong đầm hoang, tiếng vọng đến tận hang núi đó là sống thực sự; con hạc kêu trong lồng cũi, giọng khản đặc rất khó nghe, thì không xem là cuộc sống thật sự. Chim chóc đều tự nó có trường hợp thích tính, con người sao có thể không chú ý đến tài năng, tính cách phù hợp với mình do trời phú. Những tính cách gần nhau, phải hết sức phát huy, sống cuộc sống mà mình hy vọng, mới có thể có cuộc sống hoàn mỹ.
Triết lý phương Tây: Người hiểu được tại sao phải sống, cho dù cuộc sống thế nào cũng đều có thể diễn xuất đặc sắc.
