Đời Tống, thời Chí Hoà (năm 1045- 1056), trong thành Trường An bỗng có tin đồn rằng tiền sắt sắp bị bỏ đi. Văn Ngạn Bác được thuộc hạ thông báo, trong lòng vẫn còn không tin
– Làm gì có chuyện đó? Nhất định ta phải tìm hiểu cho ra.
Sáng sớm ngày hôm sau, Văn Ngạn Bác thay bộ quần áo thường dân, tản bộ thăm thú các cửa hàng cửa hiệu. Nhất cử nhất động trong việc mua bán tụ họp của thành Trường An đều được thu vào mắt, tiếng cãi cọ ngày càng to ở một nơi đã thu hút ông tiến đến xem cho kỹ.
– Một thương nhân trẻ mua một tấm tơ lụa, trả xong mấy xâu tiền sắt rồi mang lụa đi. Người bán tơ lụa vội lôi anh ta lại:
Này, anh giữ lại mấy cái xâu tiền vô dụng này đi. Định lừa đảo đấy à? Nói cho anh biết, triều đình đã phế bỏ tiền sắt ở Thiểm Tây rồi. Mau về nhà đem tiền đồng ra đây.
Đọc thêm: Văn Ngạn Bác lấy bóng trong gốc cây
– Người thanh niên kia đương nhiên không chịu thua kém, hai người cãi nhau ầm lên. Chỉ lát sau, người vây quanh trong ngoài hiệu để xem đông nghìn nghịt.
Văn Ngạn Bác nghe người bán lụa nói thế, làm bộ ngơ ngác không biết gì, vội vàng hỏi ông ta:
– Ông chủ này, tin tức đó của ông từ đâu mà có? Nếu triều đình biết được không sợ bị chém đầu sao?
Người bán lụa quay sang, liếc Văn Ngạn Bác một cái, nói:
– Vị tiên sinh này chắc người nơi khác đến hả? Nói cho ông biết, cả thành Trường An đều nói rằng có người dâng sớ lên hoàng thượng, thỉnh cầu phế bỏ tiền sắt Thiểm Tây. Hoàng thượng nhất thời chưa đồng ý nhưng ngày đó sắp đến gần rồi.
Văn Ngạn Bác thất kinh: ” Làm sao lại có tin như thế này? Trước mắt chưa cần truy xét kẻ tung tin đồn nhảm vội mà phải dùng sự thực để đánh tan tin đồn này đã. Nếu chỉ giải thích suông, người ta càng hoài nghi, thị trường càng bị rối loạn”. Nghĩ thế, ông vội vã trở về nha môn.
– Lát sau, các thương nhân hành nghề buôn bán tơ lụa trong thành Trường An đều được triệu đến: Văn Ngạn Bác ngồi trên công đường, cười mà dặn dò rằng:
Các ngươi mỗi nhà lấy mấy trăm tấm tơ lụa ra bán, hễ ai đến mua thì cứ lấy bằng tiền sắt: Ta sẽ chịu trách nhiệm việc này.
– Các thương nhân nghe thế, trong lòng đã hơi yên tâm: “hoá ra tiền sắt sẽ không bị bỏ. Tiền sắt trong nhà sẽ không trở thành đống sắt vụn được.”
Bọn họ vui mừng hớn hở quay về, lo liệu buôn bán. Tin đồn nhảm không đánh mà tan, thị trường Trường An lại phục hồi sự ổn định.
