Thời Nhân Tông, ở Trần Châu đại hạn, nạn đói phát sinh. Thượng thư bộ Hộ Phạm Trọng Yêm dâng sớ tiến cử Long Đồ các đại học sĩ kiêm phủ doãn phủ Khai Phong Bao Chửng đến Trần Châu bán gạo cứu tế.
– Nguyên trước đó triều đình đã phái hai viên quan đến Trần Châu giải quyết việc cứu tế. Hai người này đều là người nhà của Lưu Nha Nội, một nhân vật quyền quý đương triều, một người là con trai, một người là con rể của ông ta. Hai người này ở Trần Châu ăn của đút phá pháp luật, lấy thịt đè người đàn áp dân chúng, còn đánh chết một người dân nghèo là Lý Đại Đảm, khiến cho dân chúng Trần Châu kêu oán thấu trời, dân không sống nổi. Cho nên Phạm Trọng Yêm phải dâng sớ tiến cử Bao Chửng đến Trần Châu xem xét.
Lưu Nha Nội vốn đã biết Bao Chửng thanh liêm, mặt sắt vô tư nên nửa đêm đến gõ cửa, giả bộ nói:
– Trần Châu dân đói, kẻ liều lĩnh bạt mạng nhiều, Bao đại nhân chuyến này đi cứu tế phải nên cẩn thận.
Chủ ý của ông ta là muốn doạ cho Bao Chửng sợ, không dám đến Trần Châu nữa. Bao Chửng nghiêm nghị đáp:
– Vì nước mà cống hiến, vì dân mà cứu nạn là bổn phận của tôi, có gì mà phải sợ?
Lưu Nha Nội thấy ngăn cản vô hiệu hoá liền đổi giọng nhờ vả:
– Bao đại nhân chuyến này đến Trần Châu, mong quan tâm để ý đến hai đứa con trai, con rể của tôi.
Bao Chửng đáp:
– Cái này tôi đã dự tính sẵn rồi, đa tạ ngài hôm nay tới đây thông báo tin tức cho tôi, sau này có việc gì tôi cũng sẽ phái người đến báo tin cho ngài để đền đáp.
Rồi tiễn khách ngay. Lưu Nha Nội tuy không đạt được sự bảo đảm thiết thực nào của Bao Chửng nhưng vẫn tính có thể kịp thời nắm được tin tức ở Trần Châu, nếu có bất trắc vẫn còn có chỗ mà lùi liền nói lời cảm tạ rồi cáo từ.
– Bao Chửng dẫn theo người sai nha Vương Triều lên đường đến trần Châu, khi gần đến nơi, Bao Chửng thay đồ thường dân đi trước dặn Vương Triều đi theo sau. Bao Chửng cải trang thành một người nhà quê, trà trộn vào đám dân tình, đến nha môn mua gạo cứu tế. Chỉ thấy con trai con rể Lưu Nha Nội hai người đang ngồi sau công án, đốc thúc sai nha bán gạo. Tiếng là bán gạo nhưng thật ra là bóc lột, trộn thêm rất nhiều cát vào gạo, nâng cao giá cả, cân đong thiếu hụt, khiến cho dân chúng không thể chịu nổi, hơi có lời nhắc nhở liền bị gậy gộc đập xuống luôn. Bao Chửng quả thực rất ngứa mắt, cao giọng quát:
– Là một mệnh quan triều đình lại dám hãm hại dân lành như thế, đạo trời có dung được không?
Con trai con rể Lưu Nha Nội thấy một người dân mặt đen sì dám vạch mặt mình trước đám đông, bất giác nổi giận đùng đùng, quát lên:
– Câm mồm, trước đã có Lý Đại Đảm nay lại có thằng mặt đen, ta sẽ cho các ngươi có một kết cục như nhau.
Rồi quát bảo sai nha treo Bao Chửng lên cây.
– Đúng lúc đó, Vương Triều tay cầm thẻ vàng, lưng giắt bảo kiếm xông đến, hai tên tham quan vội ra nghênh đón quan khâm sai.
Vương Triều nói:
Đọc thêm: Bao Chửng phân xử đôi uyên ương
– Bao đại nhân còn đến trước ta, không biết bây giờ ở đâu.
Hai tên tham quan đưa mắt nhìn nhau, đáp:
– Hạ quan chưa hề thấy Bao đại nhân tới.
Vương Triều nhanh mắt thấy trên cành cây to có Bao Chửng đang bị treo vội chạy ngay lại, tự tay cởi trói. Hai tên tham quan lúc này mới biết ”thằng mặt đen” hoá ra là Bao đại nhân mặt sắt vô tư vội chạy tới cung thỉnh Bao Chửng lên ngồi trước công án.
– Bao Chửng đập mạnh án quát:
Bọn bay ăn của đút phá pháp luật, hãm hại dân nghèo. Ta không những tận mắt nhìn thấy mà còn đích thân trải qua. Các ngươi còn có lời gì để nói nữa.
– Hai tên tham quan luôn mồn tạ tội nhận lỗi.
Nếu đã biết tội, lập tức viết bản phục tội ngay.
– Bọn chúng viết tờ phục tội rồi ký tên đóng dấu vào.
Dân chúng thấy Bao Chửng thanh liêm như thế đều nhất loạt hô to: Bao thanh thiên.
– Con trai của Lý Đại Đảm đang có mặt ở đó, lúc này vừa tức vừa hận liền dẫn đầu đám dân nghèo muốn đánh chết hai tên tham quan ngay tại chỗ để trút nỗi oán hận.
Bao Chửng rất đồng tình với hành động của họ nhưng làm náo loạn công đường, đánh chết quan lại vẫn là có tội, ông tạm thời phải giam con trai Lý Đại Đảm vào ngục, đợi trình báo với triều đình xong sau đó mới xử lý.
– Trước khi dâng sớ lên, Bao Chửng sai Vương Triều ngầm đến báo tin cho Lưu Nha Nội biết trước, về chuyện xảy ra ở Trần Châu, nhưng lại nói rằng:
Hai tham quan tham của phá pháp luật đã bị xét xử, tống giam vào ngục. Dân chúng làm loạn đã xử tử kẻ cầm đầu, ngay tại chỗ.
– Lưu Nha Nội nghe thế vừa buồn vừa vui, vừa hận vừa lo: Buồn vì con trai con rể đã bị bắt tội; vui vì may mà sớm có tin tức, cục diện còn có thể cứu vãn được; hận vì dân nghèo làm loạn; lo vì thời gian cấp bách không cho phép chậm trễ. Ông ta cậy được hoàng thượng sủng ái, đang đêm cũng vào cung xin gặp, khua môi múa mép trước mặt hoàng đế. Hoàng đế quả nhiên tin lời gièm pha của ông ta, hạ thánh chỉ:
Sống thì xá tội, chết rồi không xá.
– Như thế nguyện vọng của Lưu Nha Nội đã hoàn toàn đạt được, vừa cứu được con trai con rể của mình vừa trấn áp được bọn dân nghèo làm loạn.
Lưu Nha Nội vâng theo thánh chỉ đích thân đến Trần Châu, tuyên ngay trước mặt Bao Chửng.
– Bao Chửng hỏi:
Hai tên quan cứu tế đâu?
– Các sai nha đáp:
Đã chết rồi.
– Bao Chửng lại hỏi:
Thủ lĩnh dân nghèo ở đâu?
– Các sai nha đáp:
Giam ở trong ngục.
– Bao Chửng phán:
Phụng theo thánh chỉ, hai viên tham quan đáng bị xử tử, không cho phép xá tội con trai Lý Đại Đảm báo thù cho cha là nghĩa cử, đáng được thả ra.
– Lời tuyên án ấy khiến Lưu Nha Nội ngã ngất ngay xuống đất. Từ đó bệnh không thể dậy được.
Giải quyết xong vụ án này, Bao Chửng theo pháp luật bán gạo cho dân Trần Châu, giải cứu cho dân chúng thoát khỏi cảnh nước sôi lửa bỏng; khiến cho tình hình Trần Châu trở lại bình an yên ấm.
