Một ngày nọ thuộc năm đầu của đời Nam Tống trong hoàng cung Kiến Khang ở đô thành (nay là Nam Kinh Giang Tô), Tống Cao Tông đang định thoái triều thì nghe tin nguyên nhung Nhạc Phi đã đánh thắng quân Kim trở về và xin được yết kiến, liền cho triệu vào cung.
– Sau khi thuật lại một số tình hình chiến trận, Nhạc Phi cố ý nói đến ngựa chiến của hai bên. Tống Cao Tông liền hỏi:
Ái khanh à, lần này ngươi có được ngựa tốt không?
– Dạ bẩm, trước kia thần đã có hai con tuấn mã to gấp mấy lần ngựa thường nhưng chúng rất khảnh ăn, phàm là đồ không sạch sẽ thì không ăn. Đương nhiên bản lĩnh của chúng cũng hơn ngựa thường nhiều. Sáng sớm ra thần cưỡi ngựa ra đi, cho ngựa chạy không lấy gì làm nhanh lắm đến tối cũng đi được một trăm tám mươi dặm. Còn nếu để cho nó phi như gió đến tận trưa thì tính từ quá trưa đến giờ Dậu (khoảng sáu giờ chiều) cũng phải được hai trăm dặm.
Tới nơi rồi thần mới dỡ bỏ cương giáp thì thấy cả hai con không những không thở mạnh mà còn chẳng hề chảy một giọt mồ hôi nào. Ngựa tốt như thế mới là của quý đến nơi xa, mới đáng uỷ thác nhiệm vụ nặng nề.
Đọc thêm: Nhạc Phi dùng kế ly gián diệt Lưu Dự
– Tống Cao Tông gật gật đầu tỏ vẻ tán thưởng. Nhạc Phi lại nói:
Nhưng chẳng may, ít lâu trước hai con ngựa quý của thần lần lượt theo nhau chết cả mất rồi. Con ngựa hiện nay thần đang cưỡi gặp cỏ gì cũng ăn, thậm chí còn uống cả nước bẩn. Khi chạy, mới đầu thì còn tàm tạm nhưng chưa đầy vài trăm dặm đã kiệt sức mất rồi, lại vừa thở phì phò vừa toát mồ hôi đầy mình. Loại ngựa này rẻ, dễ nuôi nhưng không có sức lực, thật ra đúng là đồ bỏ đi mà thôi?
– Tống Cao Tông chợt hiểu ra Nhạc Phi tuy là nói về ngựa nhưng thực ra có ý khuyên mình nên quý trọng nhân tài. Tuy rằng trong lời nói ẩn sự trung cáo và phê bình nhưng chỉ là ẩn ý thôi chứ không nói rõ ràng ra nên không làm tổn thương đến lòng tự tôn của Tống Cao Tông nên ngài cũng điềm nhiên tiếp thu và tỏ vẻ tán thưởng:
Ngươi nói phải lắm, muốn có được ngựa tốt thì phải yêu quý chúng chứ!
