Tôn Lượng (năm 242 – 260) là con út của Tôn Quyền, chúa Đông Ngô thời Tam Quốc. Khi Tôn Quyền chết Tôn Lượng mới mười tuổi và đã lên ngôi vua.
Một hôm, Đinh Viên dâng tiến nhà vua một làn mơ, Tôn Lượng đang muốn ăn, liền nhớ ra ở nhà kho trong cung có mật ong, bèn sai thái giám đi lấy. Tên thái giám này vốn biết mật ong mà cung đình đang cất giữ rất ngon ngọt, và đã từng hỏi xin viên quan giữ kho, nhưng lần nào cũng bị ông này từ chối. Thái giám ấm ức trong lòng, muốn trả thù ông này một phen. Khi lĩnh được mật ong ra ngoài kho, hắn liền bỏ một ít cứt chuột vào trong mật.
Sau khi thái giám dâng mật ong lên, Tôn Lượng bỏ mơ vào dầm trong mật ong đang định ăn, chợt phát hiện ra trong mật có cứt chuột, bèn tức tối ra lệnh bắt viên quan giữ kho lên để hỏi tội.
Tôn Lượng hỏi:
– Ngươi chuyên trách trông coi kho tàng, thế mà lại để cho chuột ỉa cả vào mật ong, ngươi biết đó là tội gì không?
Viên quan ấy thừa biết đó là tội không tròn chức phận, nhẹ thì mất chức quan, nặng ra thì phải ngồi tù. Tuy nhiên ông ta vẫn rất chăm chú cẩn thận, khi cất giữ mật ong, bao giờ cũng kiểm tra xem có lẫn tạp chất gì không, kiểm tra xong mới cất vào những cái vại sạch sẽ rồi bịt kín lại, dứt khoát không thể nào có chuyện chuột ỉa vào đó được. Thế là ông ta rập đầu vái lia vái lịa, tiếp đó là luôn mồm kể lể, liên tục kêu oan.
Trầm tư một lúc lâu, Tôn Lượng cất tiếng hỏi:
Đọc thêm: Tào Tháo cướp lương ở ô sào
– Thái giám có hỏi xin mật ngươi bao giờ không?
Viên quan đáp:
– Tự ông ấy xin thần khá nhiều lần, nhưng thần không dám cho ạ!
Thái giám nghe vậy kêu toáng lên: Nói láo Thần chưa tự ý xin mật của ông ta bao giờ hết!
Lúc ấy, mấy vị đại thần đứng cạnh Tôn Lượng cùng lên tiếng:
– Lời khai của họ khác nhau quá, phải giải họ sang ty giám sát để tra xét thêm.
Tôn Lượng xua tay nói:
– Không cần, chuyện này rất dễ dàng làm rõ ngay.
Nói xong, sai thái giám hãy lấy những viên cứt chuột ở trong mật ra, rồi bắt họ lấy con dao bổ đôi những viên cứt chuột ấy ra. Sau khi Tôn Lượng kiểm tra kỹ từng viên cứt chuột đã bị bẻ đôi như thế, cười nói với viên quan đại thần đứng cạnh đó:
– Các người hãy nhìn đấy! Nếu như cứt chuột bị rơi vào mật ong lâu nay, thì nó phải thấm đều từ ngoài vào trong chứ. Thế nhưng những viên cứt chuột vừa bổ đôi ra đây, mới chỉ ướt có một ít bên ngoài vỏ, còn ở trong vẫn khô nguyên, rõ ràng là mới được bỏ vào trong mật. Điều này chứng tỏ thái giám sau khi lĩnh mật ở kho ra, rồi mới bỏ cứt chuột vào!
Lúc ấy thái giám mới qùy đánh ”thịch” cả hai gối xuống đất, rập đầu lia lịa thừa nhận mình mắc tội ám hại, mong được tha thứ!
Những người có mặt thấy một vị quốc quân còn ít tuổi mà đã phân biệt phải trái rạch ròi chuẩn xác thế, ai ai cũng cảm thấy vô cùng cảm động và kinh ngạc.
