Trước đây, ở huyện Thanh Uyển, tỉnh Hà Bắc có hai anh em trai, đã ở riêng từ lâu. Người em là kẻ ăn tàn phá hại, trong thời gian ngắn đã đến sạch cả gia sản. Người anh thường phải cho em tiền tiêu. Người anh đã ngoài năm mươi tuổi chỉ có một đứa con trai đã lấy vợ, hai vợ chồng trẻ rất hoà thuận.
Một hôm vào buổi sáng, vợ người em chạy đến nhà anh vay tiền, chỉ thấy có cháu dâu đang nấu cơm trong bếp, hai người liền bàn tán chuyện gia đình. Lúc đó, người cháu trai đi làm đồng về, vừa vào đến cửa đã nói:
– Đói gần chết rồi, đói gần chết rồi.
Người vợ vội vàng lấy cơm cho anh ta. Anh ta ăn ngấu ăn nghiến, giây lát đã xong, bỗng thấy bụng đau dữ dội, ngã vật ra đất lăn lộn một hồi, máu chảy ra từ thất khiếu rồi chết.
– Người vợ hết sức sợ hãi, không biết chồng làm sao lại chết đột ngột. Còn bà thím lại la to:
Bớ làng xóm lại mà xem, cháu dâu tôi mưu sát chồng này.
Người anh kiện lên quan, vợ người em cũng phải đến công đường làm chứng. Quan phủ dùng cách tra tấn xét hỏi cô con dâu người anh. Cô ta không chịu nổi đau đớn đành nhận bừa, thông dâm với người khác mưu sát chồng, và chỉ đại vào anh họ của cô ta nói đó là ”gian phu”. Người anh họ thấy dụng cụ tra tấn vô cùng sợ hãi, cũng nhận luôn.
Also Read: Tri huyện lập khế ước nhận ra chân tướng
– Không lâu sau, có vị tổng đốc đi tuần khắp nơi trong tỉnh Hà Bắc, thấy vụ án này thì nghĩ bụng: Làm gì có chuyện giữa ban ngày ban mặt dám mưu sát chồng? Liền mời một tri phủ rất có tài đến xét xử lại vụ án. Tri phủ xem xong hồ sơ vụ án cũng cảm thấy khả nghi liền cho gọi những người có liên quan, lần lượt xét hỏi.
Ngày hôm sau, tri phủ lại thăng đường, lại cho gọi tất cả những người có liên quan đến, nói:
– Đêm qua, người chết báo mộng cho ta rằng, người đầu độc anh ta trong lòng bàn tay phải sẽ biến thành màu xanh.
Vừa nói vừa quan sát tất cả mọi người một lượt lại nói:
– Người chết còn nói: người đầu độc anh ta lòng trắng mắt sẽ biến thành màu vàng.
Nói đoạn lại quan sát mọi người tỉ mỉ. Bỗng nhiên đập bàn chỉ vợ người em nói:
– Kẻ giết người chính là ngươi.
Người phụ nữ kia kinh hoàng, luôn miệng kêu:
– Cô ta giết chồng mình, tại sao lại đổ tội cho tôi?
Tri phủ nói:
– Ta nói lòng bàn tay kẻ giết người có màu xanh, mọi người đều bình thản như không, chỉ có ngươi vội vàng xem tay mình, chính là ngươi đã tự khai ra. Ta nói lòng trắng mắt kẻ giết người sẽ biến thành màu vàng, người ta đều đứng im thì chỉ có chồng ngươi vội vàng nhìn vào mắt ngươi, chính là anh ta đã nhận tội cho ngươi. Ngươi còn chối bay chối biến cái gì?
Vợ người em đành phải khai sự thật.
– Hoá ra, vợ chồng người em sớm đã có ý định muốn trọn cả gia tài của người anh, mỗi lần đến nhà anh đều mang theo thạch tín tìm cách đầu độc, nhưng mãi vẫn chưa có dịp. Hôm đó, mụ ta len lén bỏ thạch tín vào trong cơm, nguyên định đầu độc cả gia đình người anh, không ngờ cháu trai kêu đói ăn trước cho nên chỉ giết được mình anh ta.
Một sự oan uổng lớn, chỉ qua hai lần thăng đường cùng vài lời nói đã được rửa sạch hoàn toàn. Mọi người đều ca tụng tri phủ như thần thánh. Tri phủ nói:
– Không phải thần thánh, ta chỉ theo kế bốn chữ mà xử vụ này, đó là: Sát ngôn quan sắc (xem lời xét mặt).
Sát ngôn quan sắc: Xem xét lời nói mà biết được lòng ngừơi. Cũng nói: Sát ngôn quan sắc ( xét lời nói, nhìn vẻ mặt, mà rõ được lòng người ).
