Đời Thanh, ở huyện Giang Ninh có một cô gái tên gọi Lý Sảnh, vừa có nhan sắc chim sa cá lặn, vừa có tài bảy bước làm được bài thơ.
– Một hôm, Lý Sảnh tựa cửa ngắm trời ngắm đất thì bị một thương gia buôn muối ở huyện này tên là Vưu Vạn Kim nhìn thấy. Vưu Vạn Kim tuổi ngoại ngũ tuần, gia tài ức vạn, thê thiếp đông đúc là một tên háo sắc. Nay thấy Lý Sảnh nhan sắc diễm lệ, thì nổi máu dâm dục. Hắn phái mối đem vàng bạc châu báu đến. Bố mẹ Lý Sảnh thấy tiền tối mắt, vui vẻ đồng ý chuyện hôn nhân này.
Sau khi kết hôn, Lý Sảnh mới biết mình đã rơi vào miệng hùm. Cô căm hận con quỷ già háo sắc, lại càng ghét tác phong con buôn thấy lợi thì tối mắt lại của Vưu Vạn Kim, liền lẳng lắng bỏ trốn. Lý Sảnh luôn kính phục tác giả cuốn “Nho lâm ngoại sử” Ngô Kính Tử về tài văn và đạo đức của ông liền xin ông cứu giúp. Ngô Kính Tử thông cảm với cảnh ngộ của Lý Sảnh nên cho cô ở trong phòng con gái và nhận làm con nuôi.
– Vưu Vạn Kim biết chuyện, nổi giận đùng đùng, kiện Ngô Kính Tử lừa mất vợ mình. Tri huyện Viên Mục là một đại thi nhân rất có tiếng tăm, đương thời cùng với Ngô Kính Tử là hai kiệt xuất trên văn đàn. Viên Mục biết Ngô Kính Tử ăn ở chính trực, quyết không phải hạng người bạc bẽo hám sắc vong nghĩa, ông không thể nghe theo lời từ một phía của Vưu Vạn Kim.
Also Read: Viên Mục mời thần linh phá án
Hôm sau, Viên Mục gọi một mình Lý Sảnh đến công đường Thấy Lý Sảnh băng thanh ngọc khiết, trong sạch tuyệt vời, thanh thoát nhanh nhẹn, không giống với vợ của kẻ dâm đãng vô độ, ông không hỏi tình hình vụ án mà nói:
– Nghe nói cô rất có tài làm thơ, cô hãy lấy cây hoè trước công đường làm đề tài, làm bài thơ ngũ tuyệt, lão gia sẽ kiểm chứng ngay tại đây.
Lý Sảnh nhìn không chớp mắt, cây hoè trước công đường kiên cường cứng cỏi, nếm đủ sự gian khổ phong sương, bất giác tức cảnh sinh tình, thánh thót ngâm rằng:
Độc lập không đình cửu,
Thiên triều hướng thái dương
Hà Nhân năng thủ thực,
Di tác hậu đình phương.
Dịch:
Một mình trong đình vắng
Mai mai hướng thái dương
Hỏi ai trồng nên nó
Sau đình vẫn ngát hương.
Viên Mục vuốt râu gõ nhịp, lớn tiếng khen ngợi:
– Hay tuyệt! Nền nã thẳng thắn, có tình có cảnh. Một người con gái tài đức thế này làm sao mà sống cùng một nhà với tên buôn muối ngu dốt kia được? Ngươi trốn đi là đúng.
Viên Mục lại nói với tả hữu xung quanh:
– Ngô Kính Tử nên đạp đổ sự bất bằng này. Đơn kiện của tên buôn muối, lão gia ta không phê chuẩn, bảo hắn đem về đi.
