Cát Nguyên phát hiện ra đa số nội dung các đơn kiện không hoàn toàn giống với lúc trước. Điều làm ông sinh nghi là mấy tờ do Viên Thư Lại viết thay…
Đời Tống, ở huyện Tần Hoà tỉnh Giang Tây có Viên Thư Lại rất gian ngoan xảo quyệt.
– Mỗi lần có quan huyện đến nhậm chức, hắn lại lôi kéo dân chúng kết bè kết lũ đến nha môn kiện cáo toàn những việc linh tinh, vụn vặt khiến cho quan huyện rối cả lên, giải quyết qua loa đại khái cho xong. Sau đó những vụ án này toàn bộ được giao cho thư lại theo dõi. Như thế hắn nắm quyền hành trong tay, làm càn làm bậy, trở nên rất giàu có. Mọi người đều tức mà không dám nói. Quan huyện cũng vì thế mà bị điều đi nơi khác.
Về sau, triều đình phái Cát Nguyên đến làm huyện lệnh huyện Tần Hoà. Viên Thư Lại tiếp tục diễn lại cái cũ, nhân cơ hội Cát Nguyên mới đến lạ nước lạ cái, hắn lại tụ tập hàng trăm người chuẩn bị quấy nhiễu ông.
– Cát Nguyên là người đa mưu túc trí, từ lâu đã nghe nói về những hành vi của Viên Thư Lại nên ông đã chuẩn bị sẵn.
Ngày đầu tiên thăng đường giải quyết công việc, ngoài cửa đã thấy vọng vào những tiếng cãi cọ ầm ĩ, một đám người chen chúc đến cáo kiện, mồm mép xoen xoét khiến công đường náo loạn chẳng nghe rõ được ai nói gì. Cát Nguyên đập án cái ”rầm’ quát to:
– Im ngay. Đây là công đường, tại sao lại không có tí quy củ nào thế này? Có oan trình oan, có khuất nói khuất, cái gì cũng phải có trật tự chứ.
Mọi người bị Cát Nguyên quát cho như thế, phút chốc không còn ai dám ho he, công đường im phăng phắc. Cát Nguyên nói:
Đọc thêm: Cao Phỏng đo vải giải oan án
– Có kiện cáo gì, theo thứ tự nộp lên. Người kiện chia ra đứng sang hai bên đợi bản quan tĩnh tâm đọc xong sẽ xét xử sau.
Mọi người nghe thế đều lần lượt nộp đơn rồi đứng sang hai bên. Cát Nguyên thu đơn kiện, đọc mấy tờ rồi nói:
– Kiện cáo phải có quy củ, nhất thiết phải có sự thật mới được. Các đơn kiện này đều tường thuật rất mơ hồ, bản quan khó mà phán xử được. Các ngươi viết lại ngay tại đây cho ta.
Nói đoạn lệnh cho thuộc hạ đem giấy phát cho mọi người viết lại. Có mấy người không biết chữ nhờ Viên Thư Lại viết hộ.
– Một lát sau, đơn lại được thu lên. Cát Nguyên phát hiện ra đa số nội dung các đơn kiện không hoàn toàn giống với lúc trước. Điều làm ông sinh nghi là mấy tờ do Viên Thư Lại viết thay có nét chữ giống hệt với những tờ đã thu lên trước.
Cát Nguyên đã hiểu ra vấn đề, ông phân nộ quát:
– Nghe đây, đơn kiện của các ngươi trước sau rất mâu thuẫn, đây rõ ràng là có ý trêu trọc bản quan. Người đâu, giải chúng ra đánh cho một trận đau vào.
Mọi người hoảng sợ, lũ lượt quì xuống nói:
– Đại nhân tha tội, chuyện này không phải do chúng tôi kêu kiện, mà là ngài thư lại ép chúng tôi phải làm đó.
Cát Nguyên lập tức cho bắt Viên Thư Lại. Qua thẩm vấn hắn đành phải nhận tội.
– Từ đó, tiếng tăm của Cát Nguyên nổi nhu cồn. Bọn gian ác đểu cáng trong huyện đều vô cùng khiếp sợ ông.
