Dương Tân là người ở thời Bắc Ngụy, khi làm thứ sử Chi Châu, đã từng khéo léo phá được nhiều án ngờ, án khó. Trong “Bắc Sử” còn ghi một chuyện về Dương Tân khôn khéo bắt gã áo đen như sau.
– Ở Chi Châu có một võ sư, quyền cước thuộc vào hạng lão luyện, chuyên làm nghề bảo tiêu. Một nhà buôn có hạng trong vùng thuê người võ sư ấy đi áp tải ba trăm súc vải từ nơi khác đến. Sau khi nhận hàng, người võ sư tài nghệ và gan dạ ấy cùng một số bè bạn trèo đèo lội suối, đi ngày đi đêm chở hàng về. Lặn lội mấy ngày, cuối cùng họ đã về tới địa hạt Chi Châu trước thời hạn, dọc đường bình an vô sự.
Lúc ấy vào giữa trưa, mặt trời treo trên đỉnh đầu như đổ lửa. Những người cùng đi không chịu nổi nắng nực, đòi nghỉ ngơi một lát. Võ sư cũng thấy thấm mệt, lại nghĩ rằng còn cách Châu thành có ba mươi dặm nửa, nghỉ một lúc cũng chẳng sao. Ông bèn ra lệnh cho cả đoàn ghé vào bóng cây bên đường ngồi nghỉ.
– Một lát sau, từ phía xa có một thớt ngựa đen phi tới. Từ trên lưng ngựa, một gã đàn ông tung mình xuống. Gã đàn ông ấy mặc áo đen, quần xanh lam, rất gọn gàng. Người ấy chắp tay chào võ sư rồi hỏi thăm đường, nói rằng đi đến làng của người bạn mà hỏi thăm đã hai canh giờ rồi mà vẫn chưa được.
Đọc thêm: Đàn Đạo Tế lấy cát làm lương
Võ sư vốn thông thạo vùng này như lòng bàn tay mình, nên đã nhiệt tình trả lời mọi câu hỏi của gã áo đen. Liền sau đó, gã áo đen ngồi lại và tán chuyện. Hắn lấy bình nước ra uống, rồi lấy tay xoa mấy vòng lên miệng bình đưa mời võ sự.
– Vốn đang khát nước, võ sư đã không hề khách sáo, uống một hơi rối đưa cho những người cùng đi uống nốt. Thật không ngờ sau đó chẳng bao lâu, võ sư và mấy người cùng đi đã váng đầu tối mặt, chân tay bủn rủn, ngã nhào xuống đất. Gã áo đen cười khùng khục, đứng dậy xếp ba trăm súc vải lụa lên lưng ngựa, xa chạy cao bay.
Sau khi tỉnh dậy, võ sư vừa hối hận lại vừa căm tức, tay không tất tả về thành, đến thẳng phủ thứ sử trình báo. Nghe xong lời trình bày, thứ sử Dương Tân bảo ông hãy cứ lui ra, sau đó đã thầm thì như thế như thế căn dặn và sắp xếp thuộc hạ của mình.
– Ngay sau đó từ trong thành đến các làng xã quanh đó lan đi một tin đồn: Có một gã áo đen quần xanh, cưỡi một con ngựa đen, bị kẻ nào đó giết ở nơi cách phía đông thành hai mươi dặm. Ai là thân thích của người xấu số mau đến trình báo với châu phủ. Quả nhiên, ngay tối hôm đó có một bà cụ già khóc than sướt mướt đến Châu phủ bảo rằng kẻ bị giết đó chính là con mình.
Sau khi hỏi rõ ràng, xác nhận đúng ngoại hình của người bà cụ già nói với kẻ cướp mà võ sư báo giống nhau, Dương Tân liền sai người đi bắt gã con trai của bà cụ này về. Chẳng mấy chốc, tên cướp bị bắt về quy án. Hắn đã cúi đầu nhận tội và trao trả số hàng cướp được.
