Đời Thanh, thời Ung Chính, có vị cử nhân làm quan tên gọi Từ Côn, có một thời gian dài ông làm lại phủ Kim Hoa, tỉnh Chiết Giang. Các huyện thuộc phủ Kim Hoa còn ứ đọng rất nhiều vụ án, trình báo lên phủ Từ Thái thú đều đích thân giải quyết, đáng đúng cho đúng, đáng làm lại phải làm lại, đáng sửa chữa cho sửa chữa, làm rất thanh liêm chính trực, dân chúng đều tin phục ông.
Huyện Thang Khê trình lên một vụ án khiến Từ thái thú rất hoài nghi. Huyện này có vị thân sĩ nông thôn tên gọi Ngụy Thất Thập, tuổi trung niên đã mất vợ để lại một đứa con gái câm. Ông ta tục huyền với một quả phụ thôn bên là Lý Thị. Lý Thị có một đứa con trai riêng vừa mới biết đi. Ai ngờ vừa mới kết hôn không lâu, cả hai mẹ con Lý Thị đều lăn ra chết. Có người phát hiện ra xác họ ở cái ao bên ngoài bờ tường nhà họ Nguỵ, vừa gặp lúc em trai chồng trước của Lý Thị là Lệ Thập Cửu đến thăm chị dâu. Lệ Thập Cửu thấy xác chết của chị và cháu không rõ ràng liền báo lên quan huyện.
Nguỵ Thất Thập lúc đó cũng đến báo án, nói là mẹ con Lý Thị tự nhảy xuống nước mà chết. Quan huyện Thang Khê cho rằng; xác chết đã được vớt lên từ dưới ao tất do nhảy trẫm mình chết, không có gì nghi ngờ. Hơn nữa Lệ Thập Cửu đến kiện cũng không đưa ra được bằng chứng gì, anh ta nghi cho Nguỵ Thất Thập thì Nguỵ Thất Thập cũng nghi cho anh ta được, thế là vụ án này được kết luận là do trẫm mình mà chết.
Từ Côn xem hồ sơ vụ án, thấy rằng quan huyện giải quyết vụ án này quá ư qua loa liền mặc quần áo thường dân đến nơi xảy ra vụ án quan sát. Ông phát hiện dân nơi này hễ hỏi đến vụ án là im thin thít, tịnh không lên tiếng. Càng như thế càng làm Từ Côn hoài nghi, ông liền đến thẳng nhà Nguỵ Thất Thập, Nguỵ Thất Thập đang có việc không ở nhà, trong nhà chỉ còn có cô gái con vợ trước của ông ta. Cô gái này đã ở tuổi thành niên, vì bị câm nên vẫn chưa lấy chồng.
Also Read: Trương Trị Đường tìm vết tích trên chiếc áo khoác
Từ Côn gặp cô, tất nhiên chẳng hỏi ra được chuyện gì. Nhưng ông thấy vẻ mặt cô gái câm rất buồn phiên u uất, dường như còn giấu giếm điều gì đó khó nói, khi ông chỉ vào di ảnh người mẹ quá cố của cô trên tường cô bỗng bật khóc to lên. Từ Côn đã từng được biết qua hồ sơ vụ án là người vợ trước của Nguỵ chết do bị ngược đãi. Ông đoán rằng cô gái câm có lẽ biết được sự tình cái chết của mẹ con Lý Thị, chỉ có điều không nói ra được mà thôi, ông liền ra hiệu bằng tay với cô. Từ Côn lại cũng không hiểu ngôn ngữ của người câm còn cô gái kia cứ huơ chân múa tay có vẻ biểu diễn rất rõ ràng, Từ Côn hết sức nhẫn nại mô phỏng theo. Hễ đúng thì cô ta gật đầu xác nhận, hễ sai cô lắc đầu phủ nhận. Tốn rất nhiều công sức, cuối cùng Từ Côn cũng đã làm rõ được sự tình vụ án.
Từ Côn trở về Kim Hoa, cho gọi tất cả những người có liên quan đến vụ án vào phủ, ông thẳng thừng nói ngay với Ngụy Thất Thập:
– Mẹ con Lý Thị không phải do trẫm mình chết mà do bị ngươi đánh chết.
Ngụy Thất Thập nghe thế hoảng sợ thất sắc. Từ Côn tiếp tục miêu tả lại cảnh tượng khi xảy ra vụ án: Hôm đó, Lý Thị đang rán bánh, đứa bé cứ mè nheo đòi ăn, khi cầm bánh nó sợ nóng bỏng nên vô ý làm đổ cả mâm bánh, Ngụy Thất Thập thấy thế nổi giận vồ lấy đứa bé đánh đập nó cho đến chết. Lý Thị thấy con trai chết thảm liền túm chặt Ngụy Thất Thập. Ngụy Thất Thập đã làm thì làm đến cùng, lập tức đánh chết Lý Thị ngay tại chỗ. Hắn đem xác hai mẹ con giấu vào một căn phòng trống, cách hôm thì Lệ Thập Cửu đến thăm, hắn nói chiếu lệ là hai mẹ con trẫm mình chết: Sau khi Lệ Thập Cửu đi hắn đem xác họ ném xuống ao, không lâu sau thì có người phát hiện ra, coi như là trẫm mình chết.
Những lời Từ Côn nói đúng khớp với những việc Ngụy Thất Thập đã làm, y như ông được tận mặt chứng kiến sự việc, lại có hàng xóm làm chứng, những vết thương trên thi thể đều phù hợp với tình trạng vụ án. Ngụy Thất Thập thấy không thể chối cãi đành phải cúi đầu nhận tội. Đến lúc này, hắn vẫn không biết rằng Từ thái thú đã thông qua cuộc viếng thăm cô con gái câm của hắn mà tìm ra được sự thật.
