Về sau Tề Vương nghe theo lời gièm pha, bãi bỏ chức vị của Mạnh Thường Quân. Ngoài Phùng Huyên ra, ba nghìn thực khách kia đều ly tán cả…
Thời Chiến Quốc, Tề Vương bái Mạnh Thường Quân làm tướng quốc Mạnh Thường Quân càng giàu có hơn trước kia, môn khách mà ông nuôi dưỡng lúc nhiều nhất có đến ba nghìn người.
Để nuôi sống những môn khách này ông liền nâng cao lợi tức đối với dân chúng ở nơi Tiết Thành là đất được phong của ông. Một năm sau, do mùa màng ở Tiết Thành mất mùa nên người nợ không trả được lại. Mạnh Thường Quân liền đưa ra một thông cáo hỏi thực khách:
– Có ai thông thạo công việc kế toán, có thể thay tôi đến Tiết Thành thu nợ được?
Có môn khách tên là Phùng Huyên ký tên trên bản thông cáo, nói mình có thể đi. Mạnh Thường Quân vui vẻ tiếp kiến ông, sai tổng quản đưa hợp đồng chứng từ chất lên xe cho Phùng Huyên để ông đến Tiết Thành thu nợ.
Phùng Huyên trước lúc đi có hỏi Mạnh Thường Quân:
– Sau khi thu nợ xong, có mua đồ vật gì không?
Mạnh Thường Quân đáp:
– Xem trong nhà tôi thiếu gì thì mua!
Phùng Huyên đánh xe đến Tiết Thành, dân chúng lao khổ ở đó nghe nói đến thu nợ, ai nấy kêu khổ thấu trời. Phùng Huyên liền giả thác lệnh của Mạnh Thường Quân, huỷ bỏ chứng từ trước mặt mọi người, nói là thưởng số tiền đó cho dân chúng, bà con cảm động đều hô to vạn tuế, vạn tuế.
– Phùng Huyên trở về, Mạnh Thường Quân hỏi ông:
Mua được những gì về thế?
– Phùng Huyên đáp:
Ngài đã nói “Xem trong nhà tôi thiếu gì thì mua”. Tôi nghĩ rằng trong cung của ngài chứa đầy vàng bạc châu báu, trong chuồng gia súc nuôi chật chó hay ngựa tốt, dưới sảnh đường các mỹ nhân tuyệt sắc chen chúc, thứ còn thiếu trong nhà ngài chỉ là có ”’nghĩa”, cho nên tôi mua “nghĩa” về cho ngài.
– Mạnh Thường Quân hỏi:
Ông nói thế có nghĩa thế nào?
– Phùng Huyên đáp:
Vay tiền của ngài đại đa là người nghèo, hiện nay lại bị lãi mẹ đẻ lãi con, họ càng ngày càng nghèo cho dù đợi theo họ mà đòi, có đến mười năm cũng không đòi được, nếu bức ép họ thêm, họ sẽ chạy trốn. Thiêu huỷ chứng cứ vô dụng, chủ động vứt bỏ số lời suông không thể thu lại được sẽ làm cho nhân dân ở nơi đất được phong của ngài thân cận ngài, ủng hộ ngài, tôi cho rằng thu phục lòng dân có tác dụng hơn thu hồi lãi!
Đọc thêm: Những lời nói hay của Thuần Vu Khôn
Mạnh Thường Quân đành phải vòng tay nói:
– Cái nhìn của tiên sinh thật là sâu xa.
Về sau Tề Vương nghe theo lời gièm pha, bãi bỏ chức vị của Mạnh Thường Quân. Ngoài Phùng Huyên ra, ba nghìn thực khách kia đều ly tán cả. Mạnh Thường Quân đành phải trở về Tiết Thành, đất được phong của mình. Tại một nơi cách Tiết Thành hàng trăm dặm, dân chúng Tiết Thành đã lũ lượt kéo ra nghênh đón ông. Mạnh Thường Quân nói với Phùng Huyên:
– Tiên sinh mua ”nghĩa” cho tôi hôm nay rốt cuộc tôi đã nhìn thấy.
Phùng Huyên nói:
– Con thỏ khôn ngoan chuẩn bị ba hang ở mới có thể tránh được cái chết. Ngài ít nhất cũng phải có ba chốn yên thân mới có thể yên tâm nghỉ ngơi được.
Ít lâu sau, Phùng Huyên đến nước Tần du thuyết. Ông nói với Tần Chiêu Tương Vương: Nước Tề được thịnh vượng như thế, toàn bộ là dựa vào tướng quốc Mạnh Thường Quân. Nay Tề Vương bãi quan của ông ấy, nếu nước Tần có thể trọng dụng Mạnh Thường Quân, nhất định ông ấy sẽ cống hiến sức lực cho đại vương, như thế nước Tần sẽ trở nên hùng mạnh hơn.
Tần Vương liền phái mười chiếc xe, chuẩn bị hai nghìn lạng vàng đến nghênh tiếp Mạnh Thường Quân.
Phùng Huyên trở về nước Tề, nói với Tề Vương:
– Hạ thần nghe nói Tần Vương chuẩn bị mười cỗ xe, hai nhìn lạng vàng, định đến nghênh đón Mạnh Thường Quân đến nước Tần. Nếu Mạnh Thường Quân đến Tây Tần thì sẽ làm cho nước Tần như hổ thêm cánh, càng cường thịnh hơn. Đại vương hãy đến trước sứ giả nước Tần, tới Tiết Thành mời ông ấy quay lại, khôi phục chức vị cho ông ấy, tăng thêm phong ấp cho ông ấy như thế sẽ đánh bại âm mưu của nước Tần.
Tề Vương bèn phái người đến biên cương thăm dò tin tức, chứng thực lời nói của Phùng Huyên, ông lập tức làm theo lời Phùng Huyên khôi phục lại chức vị tể tướng cho Mạnh Thường Quân.
Lúc này Phùng Huyên lại nhắc nhở Mạnh Thường Quân rằng:
– Ngài hãy xin Tề Vương một số đồ cúng tế, lập một tông miếu ở Tiết Thành, như thế đia vị của ngài sẽ vững vàng hơn.
Sau khi tông miếu xây dựng xong ở Tiết Thành, Phùng Huyên nói với chủ nhân:
– Ba hang ở đều đã chuẩn bị sẵn sàng, ngài có thể yên tâm được rồi.
Sau đó, Mạnh Thường Quân làm tướng quốc ở nước Tề mấy chục năm, không hề bị một chút tai hoạ gì.
