Người đến gặp là một người thấp lùn diện mạo không có gì làm người ta kinh hãi, là một lái trâu của nước Trịnh chứ chẳng phải sứ giả gì…
Tháng 12 năm 628 TCN, tướng lĩnh nước Tần gồm Mạnh Minh Thị, Tây Khất Thuật và Bạch ất Bính dẫn quân xuất phát từ đô thành, chuẩn bị Tấn công nước Trịnh.
– Nguyên là, mùa đông năm ấy, sứ giả nước Tần tại nước Trịnh là Khởi Tử lén phái người dâng thư cho Tần Mục Công nói: ”Trịnh Văn Công đã chết, thái tử Lan lên làm vua. Người nước Trịnh cho thần trông coi cửa Bắc, nếu đại vương mau phái quân đánh bất ngờ vào cửa Bắc, ở bên trong thần ngầm mở cửa ra, nhất định có thể nhanh chóng diệt được nước Trịnh. Nghe nói Tấn Văn Công cũng vừa mới chết, nước Tấn sẽ không quẳng xác ma sang một bên mà tới giúp nước Trịnh đâu. Bây giờ quả là thời cơ cực tốt!”.
Tần Mục Công bất chấp sự phản đối của trọng thần Bách Lý Hề và Khiêm Thúc, quả thật đã phát binh đến nước Trịnh.
– Quân Tần nhanh chóng đi qua núi hào của nước Tấn (nay là phía Bắc huyện Lạc Ninh, tỉnh Hà Nam). Tháng ba năm sau thì tiến vào nước Hoạt (một nước nhỏ thời Xuân Thu, nay là phía Nam huyện Yết Sư tỉnh Hà Nam).
Một buổi sớm mai, đội ngũ vừa lên đường bỗng có binh sĩ đi tiên phong chạy đến báo cáo với Mạnh Minh Thị:
– Tướng quân, sứ giả nước Trịnh xin gặp?
Mạnh Minh Thị thất kinh:
– Nước Trịnh tại sao rất nhanh đã biết quân ta đến đây, phái sứ giả từ xa đến đón? Được rồi, để xem ý định của ông ta thế nào trước đã?
Liền truyền lệnh tiếp kiến sứ giả nước Trịnh.
– Người đến gặp là một người thấp lùn diện mạo không có gì làm người ta kinh hãi, là một lái trâu của nước Trịnh chứ chẳng phải sứ giả gì. Có điều khi bán trâu ở nước Hoạt anh ta nghe nói quân Tần đi qua nước Hoạt là muốn công đánh nước Trịnh liền sử dụng một hành động bạo dạn: một mặt anh ta sai người giúp việc cấp tốc về nước Trịnh báo tin, mặt khác giả làm sứ giả đến nghĩ cách ngăn cản sự xâm lược của quân Tần. Anh ta thi lễ với Mạnh Minh Thị xong liền dâng tặng mười hai con trâu và bốn tấm da trâu, nói:
Đọc thêm: Kế mua hươu của Quản Trọng
– Tôi là Huyền Cao, vua nước tôi nghe nói ba vị tướng quân muốn đi qua nước tôi nên có ý phái tôi dâng lên chút lễ vật này nước. Đức vua nói: Đội ơn quý quốc phái binh tới để bảo vệ cửa Bắc, chúng tôi vô cùng cảm kích. Bây giờ quý quân hãy nghỉ lại một ngày trên lãnh thổ nước tôi, chúng tôi cũng sẽ cung cấp cho các ngài cơm rượu thịnh soạn quý quân hành quân trên lãnh thổ nước tôi, chúng tôi nhất định sẽ phụ trách bảo vệ sự an toàn cho các ngài.
Mạnh Minh Thị nghe Huyền Cao nói như thế, tưởng rằng nước Trịnh quả thật đã có phòng bị từ trước, đành phải tuỳ cơ ứng biến nói:
– Không phải chúng tôi đến quý quốc mà là đến đánh phạt nước Hoạt, ngài quay về đi!
Huyền Cao rời đi rồi, Mạnh Minh Thị nói với Tây Khuất Thuật và Bạch ất Bính:
– Chúng ta lén qua biên giới nước Tấn, rời nước mình đã hơn ngàn dặm, nếu lúc này bất ngờ đánh vào nước Trịnh, trong ngoài đánh khép lại, thắng trận là điều chắc chắn. Nhưng nay người ta đã có chuẩn bị trước, thế thì nội ứng cũng chẳng đã bị họ phát hiện rồi, trong tình hình thế này lại đi công đánh họ, chắc chắn sẽ bất lợi cho chúng ta. Nhược bằng nhân cơ hội nước Hoạt không phòng bị, diệt nó đi, mang ít của cải về bàn giao là xong.
Lại nói, Trịnh Mục Công, vua mới của nước Trịnh, sau khi được tin Huyền Cao sai người đến báo cáo tình hình bèn lập tức đến thăm dò tại sứ quán nước Tần, phát hiện sứ giả Tần quả nhiên đang sửa soạn vũ khí, sắp xếp hành lý liền đuổi họ ra khỏi biên giới ngay đồng thời cho chuẩn bị nghênh chiến sẵn. Có điều quân Tần không dám đến, sau khi đánh hạ được nước Hoạt, cướp được ít của cải đã quay về. Nhưng trên đường quân Tần về nước lại phải đi qua núi Hào của nước Tấn, gặp phải ổ phục kích của quân Tấn, toàn quân bị tiêu diệt, ba vị tướng lĩnh Mạnh Minh Thị, Tây Khất Thuật và Bạch Ất Bính cũng bị bắt sống.
